Sromowce Wyżne (Przekop)


Jak głosi legenda, ale całkiem możliwe, że to informacja prawdziwa - miejscowość powstała po to aby  usprawnić przeprawę poprzez trudny niekiedy Dunajec,  na ważnej drodze Królewskiej (Via Regia). Weźmy taką przykładową trasę z Pesztu przez Miszkolc, Koszyce, Lewoczę,  Kiezmark, Starą Wieś, Czorsztyn - Kraków. Sromowce Wyżne stanowiły istotny punkt tej podróży z uwagi na przeprawę przez rzekę.

 

Poniżej fragment ulicy Granicznej, być może tędy to podążano w kierunku brodu na rzece

 

Kiedy nałoży się drogi ze starych map na mapy współczesne można odkryć przypuszczalne trakty i drogi z dawnych czasów. Widać na nich, że koryto Dunajca miało więcej przestrzeni niż teraz. Oba brzegi łączył most,  który umożliwiał przeprawę suchą stopą przez sztucznie zwężoną w tym miejscu rzekę. Jest on już widoczny na mapie z okresu 1763-1787.

 

Poniżej analiza mapy z lat 1806-1869. Jest to trudny kawałek mapy, ponieważ była ona w tym miejscu łączna i być może oba fragmenty mapy dzieli kilka, kilkanaście lat, w każdym razie na górnym odcinku widać zarys brodu, natomiast na dolnym jest narysowany solidny most. Być może też w tym miejscu było coś na kształt wyspy.

 

Całkiem możliwe, że wezbrane wody Dunajca co jakiś czas niszczyły most i podróżnym pozostawała możliwość przeprawy przy pomocy brodu.

Współczesny bród przez Dunajec, poniżej Łysej nad Dunajcem
 

Na mapach z okresu 1869-1887 mostu w Sromowcach już nie ma. Pojawia się on natomiast powyżej zamku Dunajec w Niedzicy.

 

Na zdjęciu poniżej (podczerwień) widać obecne położenie brodu przez Dunajec. Dawny trakt był ok. 100 metrów niżej.

 

To w tym miejscu w latach 70-tych, 80-tych przeganiano krowy przez Dunajec. To czasy granicy polsko-czechosłowackiej, podobno każda krowa musiała mieć paszport. Zdjęcie poniżej z opracowania "Zatopione Krajobrazy" [ link ]

 
Skąd wiemy, że bród był ok. 100 m niżej niż ten dzisiejszy? Ano m.in. z wizji lokalnej i z analizy zdjęć satelitarnych. W dużym powiększeniu widać na nich wgłębienia, idealnie pokrywają się one z zarysem starej drogi do mostu ze starych map.
 

Jeszcze raz wracamy do przeprawy przez rzekę, tym razem w nawiązaniu do przepraw na Dzikim Zachodzie. Dunajec nie jest zbyt dużą rzeką ale przepędy były równie malownicze jak na Rio Grande.

Przeprawa przez rzekę
 

To fragmenty drogi (w kierunku dzisiejszego brodu) z lewego brzegu Dunajca na prawą stronę rzeki.

Do brodu przez Dunajec
 

Droga Królewska, odtworzenie dawnego traktu na podstawie starej mapy.

Droga Królewska (Via Regia)

 

 

Poniżej linki do stron o podobnej tematyce


 

 

e-mail
Strona Główna